Aktualizacja: Kwiecień 2024
Co to jest teleskop astronomiczny?
Teleskop astronomiczny to sprzęt służący do obserwacji ciał niebieskich. Składa się on z kilku komponentów, z których najważniejszy to tubus. W jego wnętrzu znajduje się układ optyczny z lustrem lub bez. To on jest odpowiedzialny za zbliżenie (ogniskową) oraz jasność obrazu dawanego przez teleskop. Parametry te można dodatkowo zmieniać, stosując odpowiednie okulary i soczewki. Całość opiera się zwykle na trójnogu zwanym statywem. Ten musi umożliwiać łatwy i wygodny ruch teleskopu, a także jego stabilność podczas użytkowania.
Jakie są rodzaje teleskopów astronomicznych?
Jak wybrać teleskop astronomiczny? Na co zwrócić uwagę przy wyborze lunety?
Do wyboru mamy teleskopy z niższego przedziału cenowego przeznaczone dla amatorów (100-800zł), a także urządzenia półprofesjonalne i profesjonalne. Do tego dochodzą teleskopy przygotowane z myślą o obserwacji naszymi oczami, a także modele przystosowane do podłączenia aparatu cyfrowego. W tym drugim przypadku zazwyczaj jest to rozwiązywane przez specjalny adapter, który można podłączyć zamiennie z okularem dla oka.
Te dwa parametry świadczą o wyglądzie i jasności dawanego obrazu. Im większa jest ogniskowa, tym większe zbliżenie da nam obiektyw. Powiększanie tego parametru przy jednoczesnym zachowaniu stałej średnicy układu optycznego zmniejszy jednak jasność. Większa ogniskowa i utrzymanie odpowiedniej jasności przekłada się za to na znaczące zawyżenie gabarytów i masy teleskopu. Musimy zatem wybierać pomiędzy ogniskową, jasnością, a gabarytami.
Zależy ono od ogniskowej układu obiektywu oraz ogniskowej nałożonego okularu. Wpływ na nie mają także dodatkowe soczewki, które czasem dostajemy w zestawie razem z teleskopem. Wartość powiększenia obliczamy, dzieląc ogniskową obiektywu przez ogniskową okularu. Przykładowo teleskop 300mm z okularem 20mm da nam powiększenie 15X. Powiększenie zmienia się wraz z wymianą okulara na inny.
Ta zwykle wynosi 1,25 lub 2 cale. To od niej zależy kompatybilność nowego teleskopu z akcesoriami. Niestandardowy rozmiar średnicy wyciągu może rodzić problemy przy dobieraniu dodatkowych elementów Wyciąg nie wpływa zatem bezpośrednio na sam obraz, ale pośrednio daje nas dostęp do jego określonych modyfikatorów.
Zwany często także szukaczem. To mała lunetka dołączana do boku teleskopu o mniejszym powiększeniu. Znacząco ułatwia ona pracę z urządzeniem i pozwala na szybkie namierzenie interesującego nas celu. Jest także wygodna do śledzenia obiektów szybko poruszających się. Powiększenie celownika zwykle zawiera się w zakresie ok. 10x. Na szczęście spotkamy go w niemal każdym urządzeniu dostępnym na rynku.
Regulacja ustawienia teleskopu zależy od sposobu jego montażu. Do wyboru mamy mocowania azymutalne (horyzontalne) oraz równikowe (paralaktyczne). Te pierwsze są znacznie prostsze w obsłudze dla początkujących. Lunetą obraca się podobnie, jak aparatem fotograficznym na statywie. W przypadku mocowania równikowego musimy najpierw wyznaczyć kierunki geograficzne i wycelować teleskop w Gwiazdę Polarną. Śledzenie ciał niebieskich będzie natomiast później prostsze – wykonamy je za pomocą jednego ruchu. W droższych modelach urządzeń znajdziemy dodatkowo silnik, który wykona tę pracę za nas.
Szczególnie w przypadku modeli amatorskich, statyw jest elementem zestawu teleskopu. W urządzeniach z wyższych półek zazwyczaj dokupujemy go osobno. Pierwsze rozwiązanie daje nam oczywiście pewien komfort. Po prostu kupujemy zestaw teleskopu i od razu cieszymy się pełnią jego funkcjonalności. Możliwość dobrania osobnego statywu zapewnia natomiast lepszą możliwość dopasowania jego parametrów do naszych potrzeb. Trójnóg powinien być stabilny i wytrzymały, a także odpowiednio dopasowany wysokością do naszego wzrostu.
Do teleskopów często są dodawane akcesoria takie jak dodatkowe soczewki czy filtry. Soczewki (np. Barlow’a) służą do dodatkowego powiększania obrazu dawanego przez teleskop. Musimy mieć na uwadze, że jako dodatkowy element na drodze optycznej, wprowadzają one dodatkowe pogorszenie jakości obrazu. Korzystajmy zatem z nich z rozwagą. Filtry odcinają natomiast przepływ pasm światła o konkretnych barwach. Działaniu filtru może zatem zwiększyć kontrast, uwydatnić szczegóły czy poprawić ogólną widoczność sceny. Nieodpowiednie ich użytkowanie może jednak dać zupełnie przeciwne, negatywne efekty.
Ranking teleskopów
Teleskop Opticon Apollo 300 mm
Idealny stosunek jakość/cena
Ten teleskop łączy w sobie dwie bardzo ważne cechy urządzenia, które kupujemy na początek przygody z obserwacjami nieba. Są to dobre parametry, świetne wyposażenie oraz atrakcyjna cena. Opticon Apollo jest przy tym prosty w obsłudze i krok po kroku wprowadzi nas do świata astronomii – pomogą w tym dołączone książka, mapa układu słonecznego i księżyca oraz płyta DVD.
Jasny, ostry obraz
Układ optyczny tego teleskopu może pochwalić się zupełnie atrakcyjną światłosiłą wynoszącą f/4.28. To naprawdę dobry wynik i w połączeniu z ogniskową 300mm, średnicą 70mm i zdolnością rozdzielczą 1.97” zapewni świetny, ostry i jasny obraz. Efekty będą naprawdę obiecujące!
Teleskop Opticon Aurora 400 mm
Łatwe celowanie i dokładna obserwacja
W modelu Aurora znajdziemy istotny dodatek – dodatkową lunetę celowniczą zamontowaną tuż przy głównym tubusie teleskopu. Przyda się ona podczas poszukiwania odpowiedniego fragmentu nieba, a także obserwacji szybko poruszających się obiektów. Mogą to być ptaki, samoloty, a nawet księżyc. Ten ostatni przy ogromnym powiększeniu teleskopu będzie przesuwać się w okularze zadziwiająco szybko.
Pełny komplet
Wraz z omawianym teleskopem otrzymujemy szereg przydatnych akcesoriów. Producent dodał m.in. dwa okulary – Kellnera 9mm oraz Kellnera 20mm. Jest też soczewka Barlowa 3x, mapa układu słonecznego i księżyca, statyw, a nawet plecak.
Teleskop Opticon Navigator 700 mm
Potężny sprzęt
Wielkość tubusu tego teleskopu robi wrażenie – ma on aż 140cm długości i chowa w sobie konstrukcję optyczną o ogniskowej 700mm. Daje ona ogromne powiększenie o wartości 525x. Z tego powodu w zestawie znalazły się aż 3 okulary o ogniskowej 4mm, 9mm oraz 20mm. Taki teleskop pozwala na obserwację bardzo wąskich fragmentów nieba.
Komfort i wygoda
Pomimo dużych gabarytów i ogromnego zbliżenia teleskopu, użytkowanie go jest całkiem proste i komfortowe. Dołączona luneta pomocnicza umożliwia na szybkie nakierowanie sprzętu na wybrany fragment nieboskłonu, a statyw całkiem dobrze utrzymuje ciężką konstrukcję na swojej głowicy. Ta została dodatkowo wyposażona w pokrętła do ruchów precyzyjnych – to bardzo ważne przy takim zbliżeniu.
Teleskop Eyebre 30070
Zapisuj swoje obserwacje
Razem z tym teleskopem znajdziemy w zestawie uchwyt do mocowania smartfona. Umożliwia on ustawienie naszego urządzenie tak, by móc fotografować obserwowane przez teleskop ciała niebieskie. Szczególnie dobre efekty uzyskamy, łącząc smartfona z aparatem wyposażonym w tryb zdjęć nocnych.
Kompaktowy i skuteczny
Tubus tego teleskopu należy do konstrukcji względnie kompaktowej. Długość 36cm wraz z okularem to bardzo przystępny wynik, umożliwiający bezproblemowe zabranie teleskopu w podróż. Nie zrezygnowano przy tym z jakości dawanego obrazu. Ogniskowa 300mm i średnica 70mm dają wyraźny i jasny kadr.
Teleskop Opticon Finder 400 mm
Idealny na prezent
Taki teleskop daje mnóstwo frajdy z użytkowania, świetnie wygląda, a przy tym bardzo niewiele kosztuje. Będzie to zatem idealny wybór jako prezent dla dziecka np. na urodziny. Sprzęt jest całkiem kompaktowy i lekki – waga to jedynie ok. kilogram. Obsługa tego sprzętu będzie bardzo prosta, a przy tym da ciekawe rezultaty.
Idealny do obserwacji księżyca
Producent do zestawu z tym teleskopem dodaje zielony filtr księżycowy. To bardzo przydatny dodatek, który znacząco podnosi komfort obserwacji naszego jedynego naturalnego satelity. Księżyc w tak ogromnym powiększeniu będzie zaskakująco jasny. Po przyciemnieniu go zielonym filtrem księżycowym obraz będzie dużo przyjemniejszy dla oczu, a także zauważymy na nim więcej szczegółów.
Teleskop Opticon Perceptor 900 mm
Ogromne zbliżenie
Perceptor to urządzenie z rozmachem. Piękny, smukły tubus o długości 125cm skrywa układ optyczny o ogniskowej 900mm. Ta ogromna liczba przekłada się na niewyobrażalne powiększenie wynoszące 675x. Oczywiście z tego względu otrzymujemy aż 3 okulary Huygensa o ogniskowych 4mm, 12,5mm oraz 20mm. Jest także soczewka Barlow’a 3mm.
Do podglądanie nieba i przyrody
Ogromne zbliżenie tej konstrukcji przyda się nam nie tylko nocą. Skorzystamy z niego także za dnia, podczas obserwacji przyrody. Luneta świetnie sobie radzi dzięki wyposażeniu w dodatkowy szukacz. Najpierw szybko celujemy układ w pożądaną stronę, a następnie przekładamy oko do głównego okularu i podziwiamy wybrany fragment w maksymalnym zbliżeniu.
Luneta astronomiczna do domu i mieszkania - zabawa dla dzieci i dorosłych
Luneta lub teleskop astronomiczny może okazać się prawdziwym pochłaniaczem czasu. Urządzenie to poszerza horyzonty – w przenośni oraz dosłownie. Oglądanie nieba przez teleskop to doskonały sposób na odpoczynek zarówno dla młodszych, jak i dorosłych. To także idealna forma spędzania czasu dla wielu pokoleń razem. Zakup amatorskiego modelu teleskopu nie jest zbyt dużym wydatkiem, a niesie ze sobą naprawdę duże możliwości i ogromną porcję radości.
Teleskop dla dzieci - zaciekaw dziecko pięknem wszechświata
Urządzenia stworzone z myślą o najmłodszych użytkownikach są niedrogie, lekkie i bezpieczne. Do tego oferują zupełnie atrakcyjne rezultaty. Dzięki teleskopowi każde dziecko wiele się nauczy, jednocześnie dobrze się bawiąc. Nauka poprzez zabawę to natomiast jedna z najlepszych form edukacji. Teleskop dla dziecka z pewnością nie okaże się więc pieniędzmi wyrzuconymi w błoto.
Gdzie postawić domowy teleskop?
Odpowiedź na to pytanie oczywiście znacząco zależy od układu pomieszczeń i ich okien w naszym domu. Niemal zawsze dobrym pomysłem jest jednak postawienie teleskopu w pobliżu okna z najlepszym widokiem na niebo. Dobrym pomysłem będzie także postawienie lunety przy drzwiach balkonowych. Wyjście na podwórze i wyeliminowanie szyby okiennej zawsze zaowocuje dodatkową poprawą widoczności ciał niebieskich. Należy jednak pamiętać, że najlepsze efekty uzyskamy w miejscach oddalonych od źródeł światła, toteż obserwacja z domu umiejscowionego w centrum miasta nie zaowocuje wybitnym obrazem. Niemniej zapewni ona najbardziej komfortowe prowadzenie oględzin, które wykonamy, popijając np. gorącą czekoladę. W najlepszej sytuacji są tu mieszkańcy wsi – mają oni zarówno komfort, jak i wyraźne niebo.
Jak używać teleskopu astronomicznego?
Kwestie bezpieczeństwa
Obsługa teleskopu jest bardzo prosta. Domowe urządzenia nadają się nie tylko do obserwacji nocnego nieba, ale także oddalonych obiektów za dnia. W żadnym wypadku nie możemy kierować układu optyki teleskopu w kierunku słońca czy wiązki źródła wiązki lasera. Grozi to trwałym uszkodzeniem wzroku. Nawet spojrzenie na jasno świecącą żarówkę przyniesie dyskomfort na pewien czas.
Jak rozstawić teleskop
Rozłożenie teleskopu zaczynamy od ustawienia statywu. Sprzęt musi stać na płaskim i twardym podłożu, a także być wypoziomowany. Często producenci umieszczają malutkie poziomice na głowicach statywowych. Przydają się one właśnie w tych momentach. Kolejno działamy już w zależności od rodzaju posiadanego przez nas mocowania teleskopu (azymutalnego lub równikowego).
Jak namierzać obiekty na niebie
To całkiem długi i trudny temat. Na start powinniśmy zapoznać się z pojęciem odległości kątowej na niebie. Jest to jedna z podstawowych miar podczas określania położenia ciał niebieskich na widocznej sferze. Na początek warto zapamiętać, że szerokość małego palca na wyciągniętej ręce odpowiada jednemu stopniowi. Trzy środkowe palce to 5 stopni, a pięść to 10 stopni. Polecamy także zapoznanie się z wieloma filmami instruktażowymi znajdującym się w internecie czy aplikacje mobilne umożliwiające aktualne położenie wybranych obiektów na niebie w czasie rzeczywistym na ekranie naszego smartfona. Po prostu wyciągamy telefon i celujemy nim w dowolną stronę. Na wyświetlaczu zobaczymy od razu konkretne planety odpowiadające temu kierunkowi.
Jak przechowywać teleskop
Teleskop, jak każdy przyrząd optyczny, powinien być przechowywany ze szczególnym zachowaniem środków bezpieczeństwa. Konstrukcja optyczna jest delikatna i podatna na uszkodzenia. Zalecamy umieszczać nasz sprzęt w specjalnym pokrowcu i przechowywać w miejscu, w którym nie grozi mu np. upadek i potłuczenie.
Jak czyścić teleskop
Czyszczenie teleskopu wykonujemy, używając bardzo podstawowych akcesoriów. Może to być czysta chusteczka z mikrofibry czy sprężone powietrze. Dodatkowo obudowę możemy przecierać wilgotną szmatką. Nie dopuszczajmy do nadmiernego zawilgocenia urządzenia podczas jego mycia, a także nie wolno nam używać ostro zakończonego papieru spotykanego w serwetkach stołowych.
Co można zobaczyć przez lunetę astronomiczną?
Przez teleskop domowy możemy obserwować już wiele obiektów na nieboskłonie. Bez trudu dojrzymy kratery na księżycu o średnicy zaledwie 8km czy planetę Mars. Dobrej jakości refraktory o średnicy ok. 60mm dadzą także podgląd na Saturna wraz z jego pierścieniami, Neptuna czy Uran. Naturalnie możemy także zobaczyć gwiazdy – w przypadku podstawowego sprzętu będą to jednostki podwójne o odległości kątowej 2”. Po zastosowaniu filtra aperturowego można także podziwiać plamy na Słońcu.
Jakie dodatkowe akcesoria warto zaopatrzyć się do lunety astronomicznej?
Filtry
Zwłaszcza filtr słoneczny oraz „IR cut” przydadzą się do umożliwienia obserwacji Słońca. Ten pierwszy ogranicza ilość przepuszczanego światła widzialnego, a drugi dodatkowo odcina promieniowanie podczerwone, które mogłoby uszkodzić wzrok. Przydatny będzie też filtr księżycowy, który nieco przyciemni obraz księżyca i podniesie komfort jego obserwacji.
Maski
Maski to kolejne elementy, w które możemy doposażyć nasz teleskop. Popularna maska Bahtinova znacząco ułatwia ustawianie ostrości na gwiazdach. Jest to element szczególnie przydatny w astrofotografii. Połączony aparat z teleskopem nie będzie w stanie automatycznie ustawić ostrości na ciemnym niebie. Ręczne wykonanie tego także będzie niezwykle trudne. Taka maska ułatwia zadanie, generując promienie światła przechodzące przez gwiazdę. Regulacja ostrości powoduje przesuwanie się tych promieni względem siebie. Ustawienie ich w równej odległości zagwarantuje idealnie ostry obraz.
Statyw
To absolutna podstawa. Obserwacje przez teleskop trzymany w ręku praktycznie będą nie będą możliwe, gdyż nasze ręce po prostu nie są wystarczająco stabilne. Luneta musi być umieszczona na stabilnym mocowaniu, a takim właśnie będzie statyw. Na szczęście wiele teleskopów jest sprzedawanych wraz ze statywem w zestawie.
Napęd montażu
To akcesorium jest także przydatne w astrofotografii. Wykonywanie zdjęć odległych gromad, gwiazd czy planet wymaga zwykle długiego naświetlania lub wykonywania serii zdjęć o krótszym czasie ekspozycji. Ruch obrotowy Ziemii jednak skutecznie to uniemożliwia. Zautomatyzowany napęd głowicy będzie kompensował ruch naszej planety i utrzymywał aparat zawsze skierowanym idealnie na pożądany cel na niebie.
Celownik/szukacz
To mniejsza lunetka o szerszym kącie widzenia w stosunku do głównego układu optycznego teleskopu. Jest ona przydatna do obserwacji obiektów ruchomych, a także wstępnego nacelowywania teleskopu.
Soczewki Barlowa
Te elementy montujemy na okularze naszego teleskopu. Soczewki Barlow’a pozwalają na dalszą manipulację obrazem uzyskiwanym z teleskopu. Zwykle powiększają one obraz nawet kilkukrotnie. Należy jednak pamiętać, że uwydatniają przy tym wady optyczne teleskopu.
Okulary
To niezwykle ważny element teleskopu. W sprzedaży znajdziemy kilka różnych typów okularów. Najprostsze z nich cechują się budową dwuelementową, a bardziej zaawansowane modele składają się z 4-5 soczewek. Okular wpływa na jakość i powiększenie generowanego obrazu.
Kiedy i gdzie najlepiej obserwować niebo?
Obserwacja nieba jest najlepsza z dala od miejskich świateł. Im dalej od centrów dużych miast, tym lepiej widoczne będą gwiazdy. Zachęcamy Was zatem do zabrania swoich teleskopów na wyjazd wakacyjny. Urządzenie te świetnie się spiszą na plaży nad morzem, a także na wsi czy w górach. Dobrym pomysłem będzie sprawdzenie mapy zanieczyszczenia świetlnego, którą znajdziemy w internecie. Z jej pomocą z pewnością uda nam się ustalić idealne miejsce do obserwacji.
Jaką lunetę astronomiczną wybrać? Podsumowanie
Mamy nadzieję, że któryś z poleconych przez nas teleskopów zagości w Twoim domu i przyniesie mnóstwo radości każdemu użytkownikowi. Obserwacja nieba to idealny pomysł na spędzanie wolnego czasu, szczególnie z dziećmi. Bardzo rozwija wyobraźnię i sprzyja spędzaniu czasu na świeżym powietrzu. Dostępne w sprzedaży teleskopy gwarantują naprawdę obiecujące rezultaty za bardzo niewygórowane ceny. Warto spróbować!